ZAŠTO ITALIJANI HOĆE NAŠE SLIKE Kako su Gering, Titov predstavnik i jedna mlada kustoskinja napravili ČITAVU ZBRKU

Reč je o delima koja je Srbija dobila kao ratnu reparaciju a koju bolonjsko tužilaštvo želi da zapleni i vrati u Italiju, pišu „Novosti“.

Slike 1949. godine Jugoslaviji dodelili organi američke okupacione uprave u Nemačkoj na ime opljačkanog kulturnog blaga.

– Zna se finansijsko poreklo tih slika, tako da ovo što Italijani traže je nemoralno. Slike nisu ukradene – rekao je Nikola Kusovac za „Blic“, dugogodišnji kustos Narodnog muzeja početkom 2016. kada je ova tema prvi put pokrenuta kod nas.

Podsetimo, sporne slike koje su danas u Narodnom muzeju su “Portret kraljice Kristine od Danske” (Ticijan), “Bogorodica sa detetom i ktitorom” (Tintoreto), “Bogorodica i dete na tronu” i “Bogorodica sa detetom, sveci, blagovesti, raspeće” (Spineli), “Sv. Sebastijan” i “Sv. Roko” (Karpačo), “Bogorodica sa detetom” i “Poklonstvo detetu sa anđelima i svecima” (Venecijano).

Herman Gering kupio ih je 1941. legalno u Italiji od porodice Kontini Bonakosi, a kasnije su saveznici zaplenili ta dela i ona su se našla u Sabirnom centru koji su kontrolisali Amerikanci u Minhenu, zajedno sa ostalim zaplenjenim umetničkim blagom koje su nacisti opljačkali.

Neko iz vlasti Jugoslavije ovlastio je Antu Topića Mimaru, kontroverznog kolekcionara, trgovca umetninama i falsifikatora, da zastupa interese naše države u prosesu reparacije.

On je posle rata formirao komisiju koja traži obeštećenje zbog ombardovanja Srbije, kada su, između ostalog, i mnogi naši umetnički predmeti zauvek uništeni u bombardovanju. Mimara je angažovan da sastavi spisak koliko toga je uništeno. Odneo je u sabirni centar 13 knjiga o navodnim umetničkim predmetima odnetim iz Jugoslavije za vreme Drugog svetskog rata.

U tom sabirnom centru on je preko mlade kustoskinje Viltrud Mersman došao do podataka o delima koja se nalaze u depou i na osnovu tih podataka je tvrdio da potiču iz Jugoslavije. Iako nije mogao da dobije prvoklasna remek-dela, nakon dva meseca 166 umetnina krenulo je ka Jugoslaviji, a nekoliko godina kasnije Viltrud Mersman se i udala za Mimaru.

– Jugoslavija je te slike i dobila na ime obeštećenja i nije mogla dobiti pokradene slike nego zaplenjena dela od Geringa, a te slike su podeljene zemljama koje su stradale u ratu. Da su Italijani imali razloga za takvu reakciju, mogli su to da urade kad je izložba sa tim slikama gostovala u Italiji, a to je bio projekat međudržavne saradnje na najvišem nivou – rekao je Kusovac.

Vlasti posleratne Italije su 1950. retroaktivno okarakterisale legalnu trgovinu sa nemačkim nacistima od 1936. do 1945. kao pljačku italijanske kulturne baštine i sa tim obrazloženjem je tužilaštvo u Bolonji prvi put 2015. zatražilo slike iz Narodnog muzeja.

Ovaj zahtev, kako se navodi, bolonjsko tužilaštvo ponavlja sada jer ga je prvi put naš Viši sud odbio kao neutemeljen. (BLIC)